چگونه جنگ اپل و گوگل در حوزه اسمارت فون را درک کنیم

اما این تفکر نیز چون دیگران تفکرات غالب، مثال بارزی از ساده انگاری و عدم توجه به تفاوت‌هاست. واقعیت این است که بازی تمام نشده است. در حقیقت دو بازیگر در حال دو بازی متفاوت هستند که عنوان پیروز نهایی به هیچ کدام از آن‌ها تعلق نمی‌گیرد. هر دو بسیار موفق بوده‌اند، اما با معیارهای مختلف و مهارت‌های گوناگون. و هر کدام از این بازیگران در عین تفاوت، متحمل چالش‌های متفاوتی نیز شده‌اند.

اندروید گوگل بازار را تسخیر کرده است...
برای بررسی دقیق این رقابت، نخست باید اعداد و ارقام ثبت شده از سهم آن‌ها را در بازار بررسی کنیم. در آمار کلی، دستگاه‌های اندرویدی بازار را با سهمی 80 تا 85 درصدی به تسخیر خود در آورده‌اند. این سهم در بین بسیاری از کارخانه‌های تولیدکننده اسمارت فون چون سامسونگ، ال‌جی، اچ تی سی، شیائومی، لنوو، هواوی و بسیاری دیگر تقسیم شده است.

از سوی دیگر دستگاه‌های آیفون که تنها مصرف کننده سیستم عامل اپل iOS هستند حدود 10 تا 15 درصد بازار جهانی را در اختیار دارند.

سهم اندروید در سال‌های اخیر به شکل بسیار سریعی افزایش داشته، در حالی که سهم اپل پس از سال 2007 و روزهای درخشان این شرکت پس از معرفی آیفون، کاهش پیدا کرده است. این چنین سهمی موفقیتی بسیار بزرگ برای گوگل محسوب می‌شود و این کمپانی را به عنوان مشکلی بالقوه برای اپل مطرح می‌کند. ولی باید به جزئیات بیشتری از این تصویر بزرگ نیز دقت کرد.

...اما آیفون اپل نیز بسیار خوب می‌فروشد
چنین شواهد و آماری می‌تواند نشان از کاهش فروش آیفون باشد. اما واقعیت‌ها بسیار متفاوت از تحلیل ما هستند. در آخرین گزارش سه ماهه مالی اپل منتهی به 30 سپتامبر، اپل از فروش 40 میلیون عددی آیفون‌هایش گفت که بیشتر از پیشبینی تمامی تحلیلگران بازار بود و توانست رکورد 34 میلیونی سه ماهه سوم سال قبل خود را بشکند.

این اعداد تنها دو هفته آغازین فروش آیفون‌های 6 و فروش تنها در چند کشور محدود را شامل می‌شود و هنوز گزارشی از فروش‌های بعدی و دیگر بازارها در دست نیست. با این حال گفته‌های تحلیلگران و مدیران اپل، همگی نشان از درخواست و فروش بسیار بالای آیفون‌های 6 دارد. رییس کمپانی اپل در کنفرانسی که در اکتبر برگزار شد گفته بود که "آیفون 6 سریع‌ترین فروش در تاریخ آیفون را به نام خود ثبت کرده است."

این دو رقیب دو بازی متفاوت را پی گرفته‌اند
مهم است که اپل و گوگل را به عنوان دو رقیب رو در رو در بازار اسمارت فون تصور نکنیم. گوگل اسمارت فون نمی‌سازد. گوگل تنها سیستم عامل اندروید خود و دیگر محصولات نرم افزاری‌اش را لایسنس می‌کند. درآمد گوگل در این حوزه تنها از طریق اندروید و برنامه‌هایش، جمع آوری اطلاعات کاربران از طریق موتور جستجویش و فروش تبلیغات به صاحبان کسب و کار است. 

از سوی دیگر، سیستم عامل iOS اپل تنها یکی از اجزای لازم برای تولید محصولات سخت افزاری‌اش است. اپل آن را نمی‌فروشد یا لایسنسش را ارائه نمی‌کند. نرم افزارهای اختصاصی اپل نیز بر خلاف اندروید، برای دیگر پلتفرم‌ها منتشر نمی‌شود. اپل به جای سیستم عامل و اپلیکیشن، درآمد خود را از طریق فروش گوشی‌هایش به دست می‌آورد که ترکیبی از سخت افزار، نرم افزار و سرویس‌های کلود این کمپانی است.

همین تفاوت‌های کلیدی در کسب و کار، سبب خلق سیستم نقشه بهتر توسط گوگل و از طرف دیگر، جذب اعتماد بیشتر بانک‌ها و فروشندگان کالا به سیستم پرداخت اپل موسوم به Apple Pay می‌شود. چرا؟ چون اپل بر خلاف گوگل هیچ اطلاعاتی را در خود ذخیره نمی‌کند.

رقبای اصلی اپل در این راه سازندگان گوشی‌های اندروید چون سامسونگ هستند که هم اینک دارای بالاترین میزان فروش اسمارت فون در دنیاست.

واضح است که بدون گوگل و اندروید، سامسونگ و دیگر کمپانی‌های تولیدکننده اسمارت فون های اندرویدی به رقیب یکدیگر تبدیل نمی‌شدند. در همین حال با توجه به تقسیم سهم اندروید در بین سازنده‌های سخت افزارهای اندرویدی و انواع اینترفیس های موجود، سخن از سهم بسیار بالاتر اندروید معنای دقیقی را منتقل نمی‌کند. همچنین بسیاری از این سازنده‌ها نیز از سوی اپل به عنوان رقیب شناخته نمی‌شوند.

بعلاوه اپل تصمیم گرفته که تنها در بخش دستگاه‌های کلاس پریمیوم و بالارده بازار به فعالیت بپردازد و به همین دلیل تلاشی برای رقابت با دستگاه‌های پایین‌رده و ارزان قیمت اندرویدی نمی‌کند. عده ای گمان می‌کنند که چنین سیاستی در نهایت به سقوط اپل خواهد انجامید، اما با توجه به آمارها و شرایط بازار، اپل بخش بسیار بزرگی از سود جهانی بازار اسمارت فون را به خزانه خود سرازیر می‌کند.

تا امروز ظاهرا گوگل و اپل توانسته‌اند با این دو مدل کسب و کار به پیشرفت خود ادامه دهند. گوگل در حال دخالت در فروش و توزیع دستگاه‌های ارزان‌قیمت اندرویدی (اندروید وان) در کشورهای کم درآمد است تا بتواند مخزن اطلاعاتی موردنیاز برای کسب و کار اصلی‌اش یعنی تبلیغات را بیشتر کند. از سوی دیگر اپل نیز خریداران گوشی‌های کلاس پریمیوم و بالارده را نه تنها در کشورهای توسعه یافته اقتصادی چون آمریکا و ژاپن که در کشورهای در حال توسعه و حتی فقیر به خود جذب می‌کند.

اما هر دو کمپانی و پلتفرم‌هایشان با تهدیدهایی بزرگ مواجه هستند.

مهم‌ترین تهدید علیه اپل
برای اپل، مهم‌ترین تهدید این است که در صورت سقوط شدید سهم اپل در بازار، توسعه دهندگان تمایلی به ساخت و یا توسعه برنامه‌هایشان برای iOS نداشته باشند. اپل شاید با داشتن سهم پایین اما پرستیژ و سود بالا BMW دنیای تکنولوژی باشد، اما BMW چون اپل به پشتیبانی توسعه دهندگانش یا همان Third Party ها نیازی ندارد.

این همان اتفاقی است که در دهه 90 میلادی برای کامپیوترهای مکینتاش رخ داد. سهم این کامپیوترها پس از ظهور و قدرت‌گیری ویندوز چنان سقوط کرد که توسعه دهندگان دست از تولید ورژن مک برنامه‌هایشان کشیدند و تنها بر ویندوز متمرکز شدند. (البته مک در سال‌های اخیر دوباره به روزهای خوب خود بازگشته است.)

تا امروز این اتفاق بد برای اپل نیفتاده است. امروزه توسعه‌دهندگان ورژن iOS اپلیکیشن خود را معمولا جلوتر از ورژن اندرویدی منتشر می‌کنند. این اتفاق بدین دلیل است که پلتفرم اپل شکستگی و پراکندگی بسیار کمتری دارد و تولید اپلیکیشن نیز برای آن آسان‌تر است. و همچنین این نکته را نیز نمی‌توان نادیده گرفت که کاربران iOS پول بیشتری را برای خرید اپلیکیشن خرج می‌کنند.

علیرغم کاهش سهم iOS در بازار، فروش آیفون نسبت به سال گذشته افزایش چشمگیری داشته است

مدیران اپل در گفتگویی که با نویسنده این مقاله داشتند، شدیدا بر روی این نکته پافشاری می‌کردند که سهم بیشتر بازار هدف آن‌ها نبوده و نخواهد بود. آن‌ها حتی پا را یک قدم فراتر گذاشتند و اظهار داشتند که آمارهای ارائه شده از سهم بازار از جهاتی صحیح نیست. با این حال از توضیح بیشتر در مورد دلیل این اظهارنظر خودداری کردند.

یکی از راه حل‌های پیشنهادی برای اپل می‌تواند این باشد که به تولید یک آیفون میان‌رده اقدام کند. نه یک مدل ارزان قیمت ضعیف، بلکه یک مدل محکم و مطمئن با قابلیت‌های بسیار که بتواند بدون خدشه دار کردن اعتبار برند آیفون با قیمت کمتری به فروش برسد. مشتریان بازار شاید در آینده از پرداخت 650 دلار برای یک گوشی آیفون پشیمان شوند و به نظر اپل نقشه دومی برای این مشکل ندارد، جز اینکه مدل‌های قدیمی‌اش را با قیمت کمتری بفروشد.

موتورولا با سیاست تولید اسمارت فون های میان‌رده موفقیت خوبی را به دست آورده و کمپانی چینی شیائومی نیز دستگاه‌های زیبایی (با ظاهری مشابه با آیفون) با قیمت کمتری نسبت به گوشی‌های پریمیوم اپل و سامسونگ می‌فروشد.

اما گریگ جازوایک از مدیران ارشد بخش آیفون اپل در کنفرانس Code/Mobile که به تازگی برگزار شد، این ایده را رد کرد. او گفته بود: 

"ما مدتی در مورد اشتباهاتی که اپل در دهه 90 انجام داد صحبت می‌کردیم. یکی از کارهایی که در آن زمان می‌خواستیم انجام دهیم، تلاش برای تولید محصولاتی ارزان‌تر بود تا بتوانیم به جای تولید محصولی با ارائه تجربه بهتر، به سهم بازار بیشتری برسیم. شما این اشتباه را تنها یک بار مرتکب می‌شوید... شاید این ساده اندیشانه باشد، ولی ما اعتقاد داریم که اگر یک محصول با تجربه بهتری نسبت به دیگران تولید کنیم، همیشه یک بازار خوب برای آن وجود خواهد داشت. و بازار خوب نیز بدین معنا نیست که باید سهم بیشتری داشته باشیم."

مهم‌ترین خطر در کمین گوگل
تهدید علیه گوگل چندوجهی است. نخست اینکه بزرگ‌ترین کمپانی تولیدکننده سخت افزارهای اندرویدی یعنی سامسونگ در حال تحمل فشارهایی از سوی اپل و کمپانی‌های تولیدکننده گوشی‌های ارزان‌قیمت چینی است. این اتفاق بسیار مهم است چون دیگر کمپانی‌های تولیدکننده گوشی‌های اندرویدی یا سود خوبی ندارند، یا در بازارهای جهانی حضور موفقی ندارند و یا سهمی بسیار کوچک دارند.

سهم بازار اسمارت فون های سامسونگ در سه ماهه سوم از 35 درصد سال قبل به 24.7 درصد کاهش پیدا کرد. سود این کمپانی نیز در حال سقوط است و انتظار می‌رود که سال 2014 بدترین سال طی سه سال اخیر باشد. این شرکت اخیرا اعلام کرده که تعدادی از مدل‌های گوشی‌های هوشمندش را کنار می‌گذارد و شماری از مدیران این بخش را نیز اخراج کرده است.

سهم دستگاه های اندرویدی AOSP در میان سهم کلی اندروید

تهدید دوم و احتمالا مهم‌تر برای گوگل، افزایش صادرات گوشی‌هایی اندرویدی است که رایگان و متن باز هستند و اپلیکیشن های گوگل که منبع اصلی درآمدهای گوگل هستند نیز در آن‌ها وجود ندارد. بعضی از کارشناسان تخمین سهم در حال رشد 20 درصدی (از مجموع 86 درصد اندروید) را برای این گوشی‌های موسوم به Android Open یا مجهز به اندروید AOSP می‌دهند.

گوگل با برنامه اندروید وان خود به جنگ چنین گوشی‌هایی رفته و به سازندگان گوشی‌های اندرویدی اجازه می‌دهد که با تولید محصولاتی 100 دلاری از اپلیکیشن های گوگل بهره‌مند باشند و در عین حال از پشتیبانی دائمی نیز برخوردار شوند. اما هنوز نمی‌دانیم که این سیاست موفقیت آمیز خواهد بود یا خیر.

خلاصه بحث اینکه رقابت میان اپل و گوگل پیچیده‌تر از مباحثی چون سهم بازار است و هر دو پلتفرم با چالش‌های خاص خود مواجه‌ هستند.

منبع: دیجی کالا